منظور از کهن الگو چیست و چطور می توانند به نویسندگی و خلق شخصیت های داستانی یاری نمایند؟

به گزارش لوکو، کهن الگو: شمایل، کمال مطلوب یا سرمشقی است که الگویی جهانی محسوب می گردد. کهن الگوها در اسطوره شناسی، ادبیات و هنرها یافت می شوند، و عمدتا الگوهایی سمبلیک و ناخودآگاه هستند که مرزهای فرهنگی را در می نوردند.

منظور از کهن الگو چیست و چطور می توانند به نویسندگی و خلق شخصیت های داستانی یاری نمایند؟

از پروفایل اینستاگرام behrouz azand دیدن نمایید.

دانشنامه اینکارتا

از مقدمه کتاب 45 کهن الگوی شخصیت - الگو های اسطوره ای برای خلق شخصیت ها

نویسنده: ویکتوریا لین اشمیت

مترجم: ابراهیم راهنشین

چرا هنگام طراحی داستان باید از کهن الگوها بهره ببرید؟ به تجربه آموخته ام تقریبا تمام نویسندگان با آنچه نامش را دل زدگیهای صفحه سی نام گذاری نموده ام روبه رو می شوند. شما مشغول نوشتن رمان یا فیلم نامه خود هستید. ایده فوق العاده ای هم دارید. زمان زیادی صرف می کنید تا خطوط کلی سی صفحه اول را ترسیم کنید. سپس ناگهان اتفاقی روی می دهد. شما انرژی و پشتکار خود را از دست میدهید. از این لحظه به بعد، نوشتن سخت تر و سخت تر خواهد شد. سرعت و شتاب شما رو به کندی می رود. موانع سد راه نویسنده از دوردست ها پدیدار می گردد، و شما نیز شوق وذوقی را که برای نوشتن شاهکارتان داشتید از دست میدهید. با خودتان می اندیشید: آیا استخوان بندی داستان خوب نبوده؟ آیا باید روی داستان دیگری کار کنم؟ چشمم آب نمیخوره این داستان پیش بره.

داستان خود را رها نکنید. خبر خوب اینکه اغلب اوقات مشکل از داستانتان نیست بلکه از شخصیت هایتان است. چطور توقع دارید داستانتان پیش برود در حالی که نیروی پیش برنده به شخصیت - پوچ و تهی است؟ اگر با شخصیت خود مثل کلیشه کتابدارا رفتار کنید، به تنها چیزی که دست خواهید یافت تصوری کلی از شخصیت خواهد بود و چیزی در خصوص انگیزه ها، اهداف یا ترس هایش برای شما بازگو نخواهد نمود. چطور می توانید به کشفیات تازه و مهیجی در خصوص شخصیت خود دست یابید در حالی که او چیزی غیر از یک کلیشه یا صفحه ای سفید نیست که در ذهن شما نقش بسته است؟ ممکن است نقاط داستانی را داشته باشید، اما آیا به این موضوع اندیشیده اید که شخصیت تان چه واکنشی به موقعیت هایی که این نقاط داستانی به او تحمیل می نماید نشان خواهد داد؟ این واکنش، داستان را به جلوسوق میدهد

نه نقاط داستانی را. شخصیت صرف اینکه نقطه داستانی شما از او می خواهد تا وارد ساختمانی گردد که در آتش می سوزد، هرگز چنین تصمیمی نخواهد گرفت. او وارد این ساختمان می گردد زیرا انجام چنین کاری در ذات اوست. آیا داستان عقرب و قورباغه را شنیده اید؟ قورباغه ای با عقربی روبه رو می گردد و ملتمسانه از او می خواهد تا جانش را نگیرد. عقرب شرط می گذارد که اگر قورباغه او را از این سوی رودخانه به سوی دیگر ببرد، جانش را نخواهد گرفت. قورباغه می پرسد:

از کجا بدانم هنگامی که تو را می برم مرا نخواهی کشت؟ عقرب پاسخ میدهد: اگر تورانیش بزنم، مطمئنا هر دوی ما کشته خواهیم شد. قورباغه، پس از اینکه جوانب کار را می سنجد، موافقت می نماید؛ اما، در میانه رودخانه، عقرب کمر قورباغه را نیش می زند. هنگامی که هر دوی آنها در حال غرق شدن هستند، قورباغه میپرسد: چرا منونیش زدی؟ حالا هردومون میمیریم. عقرب با آخرین نفس خود پاسخ میدهد: چون که نیش زدن توی ذات منه. در ذات شخصیت شما چیست؟ استفاده از کهن الگوها می تواند در کشف پاسخ این سؤال شما را یاری کند.

لوک اسکای واکر… دوروتی… زینا… کاپیتان اهب

هنگامی که به این شخصیت ها می اندیشید، تقریبا بلافاصله هویت وجودی آنها توجه شما را جلب می نمایند. آنها شخصیت هایی بی روح و تک بعدی نیستند، بلکه انسان هایی اصیل و حقیقی اند که می توانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. آنها احساسات قوی و نیرومندی را به ما القا می نمایند؛ ما دوست داریم دقیقا مثل آنهایا کاملا مقابلشان باشیم. آنچه آنها را به شخصیت هایی به یادماندنی تبدیل می نماید، داستانهایی نیست که در آنها سکنی گزیده اند، بلکه عمق شخصیت آنهاو سه بعدی بودنشان است. لزومی ندارد تمامی شخصیت ها اصیل و تمام عیار باشند؛

جنبه تاریک زیناست که به او وجهه انسانی می بخشد و پیچیده و جذابش می نماید. هرکدام از این شخصیتها مظهر کهن الگویی جهانی هستند، و همین به آنها یاری می نماید تا قوس شخصیت نیرومندی را طی نمایند. قوس شخصیت نمایانگر تغییراتی است که شخصیت طی داستان تجربه می نماید. هر قهرمان عظیمی، از تجربیاتی که در داستان پشت سر می گذارد، می آموزد و رشد می نماید.

شخصیت شما باید در انتهای داستانتان به فردی جدید بدل گردد، کسی که درس هایی را از سفرش فراگرفته است. کهن الگوهای اصلی که در این کتاب مورد آنالیز قرار می گیرند، به 13 شخصیت فرعی زن و مرد و 32 قهرمان و شخصیت منفی مؤنث و مذکر دسته بندی می شوند. درضمن، اطلاعاتی در خصوص قالب های کهن الگویی برای 13 شخصیت فرعی به شما عرضه خواهد شد. لوک اسکای واکر (مارک همیل) در جنگ ستارگان می تواند ذیل کهن الگوی

منجی مذکر قرار بگیرد، در حالی که کاپیتان اهب موبی دیک در کهن الگوی شاه دیده می گردد. دوروتی (جودی گارلند) در جادوگر شهر زمرد یقینا کهن الگوی دوشیزه را تجسم می بخشد، در حالی که زینا (لوسی لاولس) در زینا: شاهدخت جنگجو کاملا با کهن الگوی شیرزن همخوانی دارد. اگرچه این شخصیت ها بسیار فراتر از کهن الگوهای خود هستند، اما همین کهن الگوها نویابی ها و جزئیاتی را به وجود می آورند که آنها را جذاب می نماید.

از نگاه یک روانشناس، کهن الگوها اثرانگشتهای ذهنی هستند که جزئیات شخصیت بیمار را آشکار می نمایند. از نگاه یک نویسنده، کهن الگوها طرح های کلی به منظور بنا کردن شخصیت های واضح و روشن برای ساخت قهرمان ها، شریرهایا شخصیت های فرعی است.

در روان شناسی یونگی، 7 کهن الگوی اصلی وجود دارد که در خدایان و ایزدبانوان یونان دیده می گردد. کتاب 45 کهن الگوی شخصیت، از نقطه نظر نویسنده، این کهن الگوها را آنالیز می نماید و کهن الگوی دیگری به نام منجی به آنها می افزاید. موجودی روشن فکر و قدرتمند که در تفکر یونگی یافت نمی گردد.

وقتی فیلم هایی مثل ماتریکس به شهرت می رسد، این باور در من تقویت می گردد که چنین کهن الگویی در فیلم ها و داستانهای آینده به وفور دیده خواهد شد. کهن الگوها ابزاری پرارزش و گران بها هستند که نویسندگان اغلب آنها را نادیده می گیرند.

کهن الگوها فطرتا شما را وامی دارند شخصیت هایتان را مورد کندوکاو عمیق تری قرار دهید تا آنها را نه فقط به عنوان شخصیت شماره یک یا کتابدار بلکه به عنوان نوعی انسان ببینید که به شیوه های کاملا خاصی به کشمکش ساری وجاری در داستانتان واکنش نشان میدهند.

نویسندگان اغلب دست به خلق شخصیت هایی می زنند که رفتارشان کاملا مشابه خوډ نویسنده است؛ کهن الگوها به شما یاری می نمایند تا از این مسئله اجتناب کنید. با استفاده از کهن الگوها، ماهیت شخصیت شما محدودتر و دقیق تر خواهد شد، به طوری که، به جای همرنگ شدن با سایر شخصیت ها، از صفحه کاغذ جدا می گردد و به خواننده هجوم می آورد. هر کهن الگویی انگیزه ها، ترس ها و دغدغه های خاص خودش را دارد که نه تنها او بلکه طرح و توطئه داستان را نیز به حرکت در می آورد.

هنگامی که طرح کلی یک کهن الگو معین می گردد، خانواده، فرهنگ، طبقه و سن معین می نماید که چگونه شخصیت به بیان این ماهیت می پردازد. شناخت جزئیات تمام جوانب شخصیت اهمیت زیادی دارد تا بتوان تصمیم گرفت او به هنگام قرار دریافت در موقعیتهای فرضی ای که طرح و توطئه داستان به او تحمیل می نماید چه خواهد نمود.

کهن الگوها در برابر کلیشه ها

از کتاب هایی که کلیشه ها را به عنوان کهن الگوها معرفی می نمایند حذر کنید؛ کلیشه دقیقا خلاف چیزی است که نویسنده باید به کار گیرد تا شخصیت های جدید و هیجان انگیز خلق کند. کلیشه ها کلی گویی های بیش از حد ساده انگارانه درباره انسان ها هستند که معمولا از پیش داوری های یک شخص ریشه می گیرند. کهن الگوها نقطه نظر فردی درباره انسانها نیستند، بلکه از تجربه انسانی تمامی نژاد بشر ساخته می شوند.

حدسیات و فرضیات اعتباری ندارند. توصیف شخصیت به عنوان یک کتابدار معمولی) ناخودآگاه این تصور را در شما به وجود می آورد که تمامی کتابداران، پیردخترانی آرام و خونسرد هستند. این توصیف، رشد شخصیت و میزان احتمالات را محدود می نماید. ترس ها و رازهای پنهان این شخصیت کدام اند؟ چه چیز او را ترغیب می نماید؟ کهن الگو شما را در پاسخ به این سؤالات یاری خواهد داد. این احتمال وجود دارد که از کلیشه ها برای توصیف کهن الگو استفاده گردد، اما کلیشه تنها یک تقلیدسطحی و کم مایه محسوب می گردد؛ قطعه کوچکی از تصویری عظیمتر که شما می توانید با به کار دریافت آن شخصیت هایتان را خلق کنید.

کار کردن با کهن الگو نگاهتان را به شخصیت اصلی خود وسعت ببخشید شخصیتی را که می خواهید درباره آن بنویسید، انتخاب کنید. اگر قبلا داستانی را به رشته تحریر درآورده اید، بنابراین شخصیتی را برگزینید که قصد دارید به هنگام بازنویسی جذاب ترش کنید. پیش از اینکه کهن الگویی را انتخاب کنید، بفهمید این شخصیت را از پیش چطور تصور می کنید. قهرمانتان، همانند شخصیتی کارتونی که چشم انتظار نقاشی شدن است، به شکلی نامرئی در مقابل شما می ایستد.

لحظه ای چشم هایتان را ببندید و تصور کنید که این شخصیت، در همان حین که مشغول پاسخ دادن به سؤالات زیر هستید، در حضور شما حیات می یابد:

چهرہ:صورتش گرد است یا باریک؟ چرا؟ ما با دیدن چهره او می توانیم چه چیزهایی را در بارۀ گذشته، سن، شغل و طبقه اجتماعی اش متوجه شویم؟

چشم هایش خشن و بی رحم اندیا غمگین و غم زده؟ پوست: پوستش چقدر تیره است؟ پوستش، همانند شخصی نازپرورده، نرم ولطیف است یا، همانند یک کارگر، زبر و خشن؟

مو: موهایش بلند، کوتاه، مجعد یا رشته رشته است؟ بیشتر مادرانی که نوزاد دارند، صبح ها فاقد زمان کافی برای رسیدن به خودشان هستند بنابراین موهایشان را کوتاه می نمایند، مگر اینکه استطاعت استخدام پرستار بچه را داشته باشند.

سن: بهترین سنی که می تواند کوشش و تکاپوی این شخصیت را نشان دهد چقدر است؟ اگر شخصیت شما مادری مطلقه است که وسیله امرار معاش خود را رها نموده تا زمانش را صرف عظیم کردن بچه هایش کند، بنابراین بهتر است چهل ساله باشد تا بیست ساله زیرا در این صورت از قابلیتهای دراماتیک تری برخوردار خواهد بود.

اندام: آیا زنی چاق است که اندامش نشان از به جهان آوردن پنج بچه دارد؟ یا همانند ورزشکاری ورزیده، باریک و عضلانی است؟

سبک لباس پوشیدن، مدپرست و شیک است یا در بیست سال پیش بیر می نماید؟ آیا نحوه لباس پوشیدنش با سن و سالش همخوانی دارد؟

احساسات شما: ایا این شخصیت را دوست دارید؟ چرا؟ از خودتان بپرسید چرا می خواهید سال آینده را صرف نوشتن این شخصیت کنید. این کار به شما یاری خواهد نمود تا خوانندگانتان را متقاعد کنید که آنها نیز او را دوست داشته باشند.

این شخصیت به کدام یک از قالب های کهن الگویی شبیه تر است؟ حالا زمان آن فرا رسیده تا از خصلتهای بنیادین این شخصیت آگاه شوید.

سؤالات زیر به شما یاری خواهد نمود تا شاهد نمایان شدن قالب های کهن الگویی باشید.

درون گراست یا برون گرا؟ . با کدام یک مشکلاتش را حل می نماید: غرایز، منطق یا احساسات؟

آیا میخواهد جهان را تغییر دهد؟

کجا زندگی می نماید؟ اتاق خوابش را توصیف کنید. این شخصی ترین و مرموزترین اتاق هر خانه ای است.

نظرش راجع به ظاهرش چیست؟

چه نظری درباره خانواده و بچه ها دارد؟

چه نگاهی به مردان و مقوله ازدواج دارد؟

تفریحاتش کدام اند؟ و دوستانش از چه قماشی هستند؟

چه چیزهایی را سرگرم نماینده می داند؟

چه نظری درباره روابط جنسی اش دارد؟

آیا به کنترل کردن محیط اطرافش احتیاج دارد؟

وقتی اتاق را ترک می نماید، سایر شخصیت ها درباره او چه می گویند؟

زندگی را جدی می گیرد یا در بیشتر مواقع رفتار بچگانه ای دارد؟ و بعد از ظهر یکشنبه را کجا سپری می نماید؟ تک وتنها در مغازه کتاب فروشی؟ یا در ضیافت ناهاری همراه با دوستانش؟

شاید هم پرونده های کاری اش را وارسی می نماید؟

قادر خواهید بود تا از همخوانی نداشتن ویژگیهای شخصیت با کهن الگوی موردنظر آگاه شوید. انسجام همان چیزی است که منجر میگردد شخصیت برای خواننده زنده باشد. مثلا ما از کهن الگوی دختر بابا انتظار داریم که از قرار دریافت در اتاقی که مملو از بچه هاست احساس ناراحتی کند. اگر او چنین موقعیتی را با آغوش باز بپذیرد و از قرار دریافت در آن احساس راحتی کند، به هیچ وجه، شخصیتی اصیل و حقیقی نخواهد بود. به جی. سی. ویات (دایان کیتن) - کهن الگوی دختر بابا - در فیلم افزایش زاد و ولد فکر کنید. مدتها طول کشید تا او یاد بگیرد چطور پوشک بچه را عوض کند. به کارآگاه جان کیمبل (آرنولد شوارتزنگر) - کهن الگوی محافظ در فیلم پلیس مهد کودک بیندیشید. او به خاطر بودن با بچه ها دچار سردردهای شدید میشد. جان به گونه ای با بچه ها رفتار می کرد که انگار در مدرسه نظامی به سر می برند، و مدتها طول کشید تا رفتار صحیح با آنها را یاد بگیرد.

منبع: یک پزشک
انتشار: 24 مرداد 1399 بروزرسانی: 20 دی 1400 گردآورنده: luku.ir شناسه مطلب: 1020

به "منظور از کهن الگو چیست و چطور می توانند به نویسندگی و خلق شخصیت های داستانی یاری نمایند؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "منظور از کهن الگو چیست و چطور می توانند به نویسندگی و خلق شخصیت های داستانی یاری نمایند؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید