کوشش برای ورود متخصصان طب سنتی به بیمارستان ها - لوکو

دکتر محمدرضا شمس اردکانی در گفت وگو با خبرنگاران، ضمن بیان تاریخچه طب سنتی در ایران، گفت: معمولا همراه با نام طب ایرانی و سنتی یکی از واژه هایی که به ذهن خطور می نماید، واژه عطاری است. با نگاه به پیشینه آن درمی یابیم که افراد مشهور و نامی زیادی در تاریخ لقب عطار داشتند، مانند عطار نیشابوری. طب سنتی بر خلاف بسیاری از رشته های طب غیرکلاسیک، یک مکتب است؛ یعنی به همه بیماری ها، تشخیص ها و درمان ها احاطه دارد؛ درحالی که بسیاری از طب های مکمل فقط به یک شیوه و روش می پردازند.

جامعیت طب سنتی ایرانی

وی با اشاره به قدمت طب سنتی ایرانی ادامه داد: بنابر اعلام یونسکو، دانشگاه جندی شاپور، 1750 سال پیش تاسیس شده که قدیمی ترین دانشگاه دنیا است و ما می دانیم که در این دانشگاه دینی، همه اعلام صبغه پزشکی، درخشش ویژه ای داشته است. جمجمه ای در موزه تاریخ پزشکی وجود دارد که نشان می دهد حدود پنج هزار سال پیش بر روی آن عمل جراحی انجام شده است؛ همچنین بیش از هزار سال پیش در کتاب های طب سنتی از روش های جراحی صحبت شده و اشاره ای به وسایل جراحی نیز شده است. این نکته نشان دهنده آن است که بسیاری از رشته هایی که به عنوان طب مکمل از آنها یاد می گردد، فقط یک کار را انجام می دهند و شمول طب سنتی ایرانی را ندارند.

وی اضافه کرد: بسیاری از طب ها می توانند در حوزه سلامت مفید باشند، اما هیچ کدام از آنها جامعیت طب سنتی را نخواهند داشت. به دلیل این جامعیت سالیان متمادی کتب مرجع طب سنتی ایرانی در دانشگاه های اروپا تدریس می شده است.

عطاری شغل شریفی است

عطارها مجاز به فراوری و فروش دارو نیستند

شمس اردکانی در ادامه با بیان اینکه به هیچ عنوان به شغل عطاری خرده ای وارد نیست و این شغل جزو مشاغل شریف محسوب می گردد، اضافه کرد: موضوع قابل توجه در خصوص عطاری ها این است که آنها مجاز به فراوری و فروش دارو به مراجعین خود را نیستند و عرضه دارو در هر محلی به جز داروخانه ها و مراکز قانونی، خلاف مقررات است و در صورت بروز تخلفات نهادهای نظارتی و وزارت بهداشت به این امر ورود می نمایند. اما مورد دیگری که امروز باعث شده تا انگشت اتهام به سوی عطاری ها باشد، مطرح شدن مباحثی مبنی بر عرضه داروهای مخدر مانند ناس، متادون و... در عطاری ها است. صراحتا اعلام می کنیم عرضه این نوع قرص ها که مخدر در آنها به کار رفته است، نه تنها از سوی عطاری ها، بلکه از سوی هر مرجعی که مجوز این کار را نداشته باشد، غیرقانونی است. البته نباید فراموش کنیم که عطاری شغل شریفی است و در صورت بروز تخلف از سوی عده ای نباید به طور کلی فعالیت عطاری ها زیر سوال بریم.

عرضه غیرمجاز ناس

وی ماده ناس را نوعی مخدر با منشاء گیاهی معرفی و توضیح داد: این ماده از ایام قدیم به عنوان دارو توسط بعضی افراد مورد استفاده قرار می گرفته، اما متاسفانه در حال حاضر شاهد هستیم که مصرف آن از شکل متعارف و دارویی آن خارج شده است و از همین رو عرضه آن خلاف مقررات حاکم بر نظام سلامت است.

مشاور وزیر با اشاره به اینکه نظارت بر صنف عطاری بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است، اضافه کرد: البته در صورت عرضه دارو توسط عطاری ها، وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نیز به موضوع ورود می نمایند.

وی بعضی از تخلفات انجام شده توسط عطاری ها را در عرضه و تجویز داروهای چاقی، لاغری، افزایش قد و... و. خواند و اضافه کرد: مسائل یاد شده و راه رفع کردن آنها همگی جزئی از حوزه پیچیده پزشکی است که احتیاجمند مداخلات پزشکی جدی است. بعضی از این بیماری ها ممکن است حتی با یک نوع دارو درمان نشوند و احتیاج به مصرف همزمان چند دارو با هم وجود داشته باشد. به همین دلیل به هیچ عنوان اظهارنظر غیر کارشناسی در حوزه پزشکی پذیرفته نخواهد بود و مردم نیز درصورت مواجهه با این دست تخلفات، باید آن را گزارش نمایند.

طب سنتی یک مکتب است

مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه طب سنتی یک مکتب است، اضافه کرد: به همین دلیل است که نمی توان در این طب به تقلید و یا شنیده ها اکتفا کرد. کار یک متخصص طب سنتی به دلیل گستردگی مبانی و منابع مطالعاتی، از پزشکی امروزی نیز سخت تر است و نمی توان به صرف دانسته های پیشین یا شنیده ها ادعای تخصص در این حوزه را داشت.

هشدار به صدا و سیما

وی با اشاره به بعضی تخلفات انجام شده در حوزه طب سنتی و ورود بعضی افراد با الصاق واژه هایی به طب و استفاده از واژه اسلام در پسوند بعضی حوزه های سلامت، توضیح داد: برای طب واژه های مختلفی استفاده می گردد. دین اسلام کامل ترین و آخرین دین است که راه و رسم زندگی را به انسان ها نشان می دهد و بسیار کامل تر از آن است که تنها به یک رشته خاص بپردازد و بتوان تنها با نام گذاری بر آن قصد شرح کار این طب را داشته باشیم. در این زمینه بهتر است صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز با دقت بیشتری به دعوت متخصصان در حوزه هایی که با سلامت مردم گره خورده است، اقدام کند.

فعالیت 50 سلامتکده طب سنتی در کشور

وی تعداد سلامتکده های طب سنتی در کشور را قابل توجه خواند و اظهار کرد: بیش از 50 سلامتکده در سه بخش دولتی، خصوصی و مشارکتی این دو بخش با یکدیگر در سطح کشور ساخته شده است که به ارائه خدمات مشاوره ای، تشخیصی و درمانی می پردازند. همچنین 20 سلامتکده توسط دولت با پرداخت به دانشگاه های علوم پزشکی ساخته شده است که بعضی از آنها آماده بهره برداری و بعضی نیز در حال تجهیز هستند. درحال حاضر استان تهران با 10 سلامتکده، دارای بیشترین تعداد سلامتکده در کشور است و فعالیت سایر استان ها نیز در حوزه طب سنتی چشمگیر بوده است.

حفاظت از سلامت؛ ستون اصلی طب سنتی

وی با اشاره به اهمیت مباحث خودمراقبتی و پیشگیری از بیماری در کشور ادامه داد: محل ورود اصلی طب سنتی در حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری است و می توان گفت درمان رنگ خفیفی درحوزه طب سنتی دارد؛ البته درمان در طب سنتی بسیار کارساز و موثر است، اما تمرکز اصلی ما در حوزه پیشگیری است. ستون اصلی طب سنتی بر محور حفاظت از سلامتی در شاخه های تغذیه، آب وهوا، جذب و دفع مواد، فعالیت های فیزیکی، مسائل روانشناختی و... و. راسخ است.

300 فارغ التحصیل و 200 دانشجوی طب سنتی در کشور

مشاور وزیر و مدیر کل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، ادامه داد: حدود 300 نفر فارغ التحصیل رشته طب سنتی و حدود 200 نفر دانشجوی این رشته در کشور داریم. خوشبختانه از آنجایی که پایه متخصصین طب سنتی، رشته پزشکی بوده است، توانستند مورد استقبال مردم قرار گیرند. گفتنی است رویکرد فعلی دنیا به سوی طب های غیر کلاسیک است و ما هم می توانیم با افزایش منطقی تربیت متخصص طب ایرانی در این زمینه توفیقات بیشتری داشته باشیم.

اقدام برای ورود طب سنتی به خانه های بهداشت

وی در ادامه با تشکر از فعالیت های دکتر خدادوست (مدیرکل سابق دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت) در حوزه طب سنتی، درخصوص برنامه های آینده دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، گفت: علاوه بر برنامه هایی که برای افزایش تربیت متخصصین طب سنتی داریم، در محورهای اصلی آموزش، پژوهش، خدمات و تعاملات بین المللی نیز فعالیت خواهیم داشت. اقداماتی برای ورود طب سنتی به شبکه بهداشت و درمان در حال اجرا است و طرح پایلوت این امر را شروع کردیم و امیدوار هستیم به زودی طب سنتی به خانه های بهداشت و سپس به سطوح بالاتر خدمات ورود پیدا کند.

کوشش برای ورود طب سنتی به بیمارستان ها

شمس اردکانی محور دیگر فعالیت های این دفتر را تقویت آموزش در زمینه طب سنتی خواند و اضافه کرد: با رایزنی های انجام شده از مهرماه امسال درسی اختیاری با موضوع طب ایرانی برای بیش از نیمی از رشته های پزشکی در نظر گرفته شده است تا دانشجویان نیز اطلاعات خود در زمینه طب سنتی را تا حدودی تقویت نمایند. فعالیت برای ورود طب سنتی به سطح دوم و سوم خدمات، از دیگر محورهای مورد توجه این دفتر است. در حال حاضر آمادگی هایی ایجاد شده تا متخصصین طب سنتی به عنوان مشاور در بیمارستان ها حضور داشته باشند و در آینده نزدیک نیز از این متخصصین برای حوزه درمان در سطوح دو و سه استفاده گردد.

برگزاری دوره های آموزشی طب سنتی با چین

مشاور وزیر و مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت با اشاره به فعالیت ها و دیدارهای انجام شده از سالیان گذشته تا کنون میان ایران و کشورهایی که به طب سنتی اهمیت می دهند، گفت: همیشه یکی از راه های پیشرفت و توسعه، همکاری و تعامل با کشورهایی است که علایق و خواستگاه های مشترک در زمینه طب سنتی دارند. ما نیز سعی می کنیم با حوزه ها و ارگان های بین المللی در این زمینه اهداف خود را دنبال کنیم. به عنوان مثال در کشور هند بسیاری از مباحثی که در حوزه طب سنتی در دانشگاه ها تدریس می گردد، از منابع ایرانی است. همچنین طی مذاکراتی که با کشور چین داشتیم قصد برگزاری دوره های مشترک آموزشی با این کشور را داریم.

وی یکی از دستاوردهای بزرگ طب سنتی در ایران را اعتماد سازمان دنیای بهداشت به کشورمان دانست و اضافه کرد: در حوزه دنیای اقدامات شایسته ای در حال اجرا است که بخشی از آنها توسط سازمان دنیای بهداشت به کشور ما واگذار شده است.

شمس اردکانی با تاکید بر اینکه در طب سنتی نیز نباید تنها به یک شاخه اتکا کرد، ادامه داد: رعایت تمام موازین کنار یکدیگر مهم ترین نکته در طب ایرانی است. راسخی این طب بر مشاوره، پیشگیری، انجام اعمال یداوی و درمان است. اعمال یداوی شامل حجامت، بادکش، زالودرمانی و...است که انجام آنها در کنار عمل به توصیه های دیگر اثربخش خواهد بود.

وی در خاتمه اضافه کرد: یکی از سیاست های فعلی دفتر طب ایرانی و مکمل برای ارائه خدمات، ایجاد سامانه های الکترونیکی است که امیدواریم با یاری صاحب نظران این حوزه بتوانیم در این زمینه عمل کنیم.