طرز تهیه آش اوماج کرمانی؛ غذای مقوی فصل زمستان - لوکو

بی شک با فرارسیدن پاییز و زمستان، برترین غذایی که حسابی می چسبد، آش است؛ استان کرمان هم از این قاعده مستثنا نیست و مثل سایر استان های ایران، آش های محلی و غذاهای سنتی خوش طعمی دارد که برخی از آن ها برای مناسبت های ویژه و تعدادی نیز در طول سال طبخ می شوند . از انواع غذاهای بومی کرمان می توان به آش اوماج، آش شولی، آش مخلوط، آش کدو، کاکل کنف شادانه، قاتق تخمه، کشک یونجه، آب بنه یا سیراب بنه ، آب گرمو و... اشاره نمود.

در این مقاله از خبرنگاران قصد داریم به آش اوماج، آماج یا اوماچو آش کرمان بپردازیم که با نام شولی نیز معروف است و از پرطرفدارترین آش های کرمان به شمار میرود؛ ضمن اینکه مردم خون گرم یزد نیز آش شولی را تهیه و مصرف می نمایند. این آش، غذایی مقوی و کم هزینه است که با سرد شدن هوا و افزایش آنفلوآنزا و سرماخوردگی، می تواند به تقویت سیستم ایمنی یاری بسزایی کند. در واقع این سنت دیرینه کرمانی ها است که با تهیه و مصرف این آش در هوای سرد در حفظ سلامتی خود می کوشند. آش اوماج کرمان از گروه های مختلف غذایی تشکیل شده است و از آنجا که مواد ساده و مغذی دارد، هضم آن آسان است.

با آش اوماج کرمانی بیشتر آشنا شوید:

• مواد لازم آش اوماج کرمانی
• دستور پخت آش اوماج کرمانی
• نکات مهم برای طبخ آش اوماج کرمان
• فواید آش اوماج کرمانی
• سفر به کرمان با طعم آش اوماج

مواد لازم آش اوماج کرمانی

برای 4 نفر

• یک و نیم پیمانه آرد
• یک پیمانه عدس پخته
• دو عدد چغندر بزرگ
• دو عدد پیاز میانه
• نعنا خشک به میزان دلخواه
• زردچوبه و نمک به میزان دلخواه
• سیاه دانه، میتخم (تخم شوید)، کسرک (زنیان) و زیره از هرکدام نصف قاشق چای خوری
• ترف یا تلف (قره قروت) یا سرکه به میزان دلخواه
• دو پیمانه سبزیجات (تره، برگ چغندر یا اسفناج، جعفری، گشنیز)

دستور پخت آش اوماج کرمان

1. ابتدا از چند ساعت قبل باید عدس را خیس کنید.

2. برای تهیه آش، در قابلمه ای مناسب آب بریزید.

3. چغندر را پوست بکنید، به صورت مکعبی خرد یا رنده کنید و به قابلمه بیفزایید تا نیم پز گردد.

4. پس از آنکه چغندر نیم پز شد، عدس و سبزی شسته و خرده شده را اضافه نموده و صبر کنید تا کاملا بپزد.

5. در ادامه نوبت به سیاه دانه، زیره، تخم شوید و زنیان می رسد که نیازی به آسیاب کردن ندارند.

6. برای اینکه آش قدری قوام بیایید، آرد را در میزانی آب سرد (حدود چهار تا پنج لیوان) حل کنید تا محلول رقیقی به دست آید؛ این محلول را به تدریج به آش در حال جوشیدن اضافه کنید و دائما آش را هم بزنید تا کاملا حل گردد. غلظت این آش از آش رشته کمتر است و در حد سوپ محسوب می گردد. به خاطر رقیق بودن قوام آن، این آش را شولی نیز نامیده اند.

7. سپس پیاز را به صورت خلالی خرد و در تابه ای سرخ نموده و زردچوبه و نعنا به آن اضافه کنید و آن را به محتویات آش بیفزایید و فقط میزان کمی را برای تزیین روی غذا کنار بگذارید.

8. وقتی غذا جا افتاد، باید چاشنی اصلی آش را اضافه کنید؛ قره قروت که در گویش کرمانی، تلف یا ترف گفته می گردد، به مقدار دلخواه در قابلمه آش بریزید یا در صورت تمایل از سرکه بهره ببرید.

نکات مهم برای طبخ آش اوماج کرمان

کرمانی ها به جای آرد گندم از آرد دانه ای سیاه رنگ به نام کرو استفاده می نمایند که ظاهر آن همانند سنگ سیاه و سفت است؛ منتها پس از آسیاب شدن، می بینید که داخلش سفید است و عطر و بویی شبیه به نخود دارد.

به خمیرهای خردشده به مقدار ماش یا عدس، آماج یا اوماج می گویند که در تهیه آش اوماج به کار می فرایند. برای تهیه این خمیر از دو روش استفاده می گردد:

در روش اول طبق آنچه که گفتیم، آرد را در میزانی آب حل و کم کم به آش اضافه می نمایند؛ در روش دوم که زمان بیشتری می برد، ظرف گودی برمی دارند، به آرد تاحدی آب اضافه می نمایند تا خمیری تقریبا سفت به دست آید. پس از افزودن میزانی نمک و زردچوبه به این خمیر، آن را ورز می دهند. سپس خمیر را از یک الک رد می نمایند تا به شکل گلوله های باریکی درآید و سپس آن را در آش استفاده می نمایند.

جالب است بدانید که در برخی از شهرهای استان کرمان، علاوه بر اضافه کردن نعنا داغ، از سبزی خشکی به نام پیازو در این آش استفاده می نمایند.

آش اوماج برای وعده پیش غذا، عصرانه، ناهار و شام قابل سرو است. در گذشته این آش را برای عصرانه استفاده می کردند و برای گرفتن طبع سردی آن، چای و کلمپه کرمانی یا چای و نبات میل می کردند. علاوه بر این، در قدیم این طور رسم بود که پس از بارش اولین باران بهاری و خشک شدن زمین، زنان به صحرا می رفتند تا گیاهی به نام بولاغ اولاتی یا مکو بچینند و از آن آش اوماچو یا اوماج تهیه نمایند. امروزه به جای مکو بیشتر از اسفناج و تره و گشنیز استفاده می گردد.

فواید آش اوماج کرمانی

آش اوماج دارای ویتامین های مختلفی است که از آن جمله می توان به ویتامین A ،C ،D ،E ،K، گروه ویتامین های B، سدیم، کربوهیدرات، پتاسیم، فیبر، آهن، قند، منیزیم، مولیبدن روی، مس و اسید فولیک اشاره نمود. این آش کرمانی باعث بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی می گردد و به تقویت حافظه یاری می نماید؛ مضاف بر اینکه وجود ماده ای به نام مولیبدن باعث سم زدایی بدن از سولفیت ها (مواد نگه دارنده) می گردد. تسکین درد های ناشی از روماتیسم مفصلی و بهترکردن انعطاف پذیری رباط ها و مفاصل، از دیگر خواص آش اوماج کرمانی هستند. این آش در تقویت سیستم قلبی و عروقی نیز بی تاثیر نیست و دلیل آن به ویتامین B9 (فولات) برمی گردد.

برای تقویت دستگاه گوارش و بهبود عملکرد روده ها و برطرف یبوست نیز می توانید از این آش بهره ببرید. با توجه به اینکه آش اوماج منع غنی آهن است، باعث کاهش کم خونی و افزایش سوخت و ساز بدن می گردد و اسید فولیک موجود در آن برای زنان باردار بسیار مفید است. پروتئین و منگنز این آش، انرژی بدن را بالا می برند.

ویتامین D، منیزیم، کلسیم و منگنزی که در این آش وجود دارد، می تواند به محکم کردن استخوان ها و دندان ها یاری کند و مانع از بروز پوکی استخوان گردد. پروتئین، فیبر و آهن موجود در آن نیز برای بچه ها مفید است. علاوه بر این، خاصیت آنتی بیوتیکی آش اوماج کرمانی می تواند عفونت های روده و معده را از بین ببرد و در تقویت سیستم ایمنی بدن و برطرف سرماخوردگی موثر باشد.

سفر به کرمان با طعم آش اوماج

آش اوماج کرمانی می تواند غذایی کامل باشد؛ چراکه به سیستم ایمنی بدن یاری می نماید و از همین رو در طول فصول سرد سال، گزینه ای عالی برای جلوگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا به شمار میرود. با همه ویژگی ها و مزایایی که از این آش ذکر شد، برای یک بار هم که شده آن را به عنوان ناهار، عصرانه یا پیش غذا امتحان کنید، زمستان های سرد و خشک کرمان را مجسم کنید و از فواید این آش نهایت استفاده را ببرید.

آیا تا به امروز آش اوماج را چشیده یا پیروز به طبخ آن شده اید؟ در صورتی که دستور تهیه این آش مورد رضایت تان بود، زیر همین مقاله حتما تجربه های خود را با مخاطبان خبرنگاران به اشتراک بگذارید. اگر هم در طبخ و تهیه این آش مهارت دارید، از آن عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام (@)، عکس غذای خود را برای ما ارسال کنید.